Brede blik bij de gemeente Scherpenzeel

Hoe staan de voorbereidingen op de Omgevingswet ervoor bij onze partners? Waar zijn ze druk mee, wat gaat goed en wat wordt nog een uitdaging? In deze editie van Ruimte nemen we een kijkje bij de gemeente Scherpenzeel. Wouter Algra, beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening en projectleider Omgevingswet, en Lisanne Sluis, adviseur implementatie Omgevingswet, vertellen over de stand van zaken.

Lisanne Sluis
“Een jaar extra voorbereidingstijd geeft ons een mooie kans”

Als beleidsmedewerker ruimtelijke ordening houdt Wouter Algra zich bezig met ruimtelijke ontwikkelingen: van initiatief tot uitvoering. “Het hele pakket! Dat is het leuke aan werken bij een kleine gemeente.” Enkele jaren geleden kwamen daar de voorbereidingen op de Omgevingswet bij. “Maar de Omgevingswet, dat doe je niet in je eentje.” Daarom sloot Lisanne Sluis vanuit adviesbureau BMC begin 2019 aan om om te helpen bij alle werkzaamheden. Sindsdien zijn er heel wat zaken in gang gezet.

Belangrijke mijlpaal

De voorbereiding op de omgevingsvisie zijn daarvan een voorbeeld. “Er was bestuurlijke behoefte aan de omgevingsvisie. Dat hielp ons in het versnellen van de voorbereidingen op de Omgevingswet,” blikt Wouter terug. Een belangrijke mijlpaal: eind 2019 stelde de gemeenteraad de Nota van Uitgangspunten vast met daarin de kaders voor het opstellen van de omgevingsvisie. Lisanne vertelt dat hiervoor meerdere sessies met de raad werden georganiseerd. “En dat leidde tot een mooi resultaat!” Wouter vult aan dat de sessies goed bevielen: “We hoorden dat de raad zo’n interactief proces wel vaker zou willen.”

Goede energie

Een belangrijk onderdeel van de omgevingsvisie vormt het participatietraject met inwoners en partners. Daarmee ging de gemeente Scherpenzeel dit voorjaar van start. Begin maart vond de eerste participatie­bijeenkomst plaats. “We hadden de goede energie te pakken,” zegt Lisanne. Toen brak de coronacrisis uit. Al snel daarna werd duidelijk dat de Omgevingswet niet op 1 januari 2021 inging en dat een nieuwe datum zou worden vastgesteld. “We kozen ervoor om die datum af te wachten,” zegt Wouter. “Op basis daarvan konden we een nieuwe planning maken.” Daarna kon ook het participatietraject weer worden opgepakt. Vanwege de recente coronaontwikkelingen is besloten dat dit digitaal gebeurt, door middel van een participatie­platform. Lisanne vertelt: “De inwoners en partners van Scherpenzeel kunnen daar ideeën delen, op elkaar reageren en stemmen op themastellingen.” Het is voor het eerst dat Scherpenzeel gaat werken met zo’n online interactief platform. “Dat is dus niet alleen spannend voor de inwoners, maar ook voor ons,” lacht Wouter.

Brede blik

­Naast inbreng van de inwoners van Scherpenzeel is in de voorbereidingen op de Omgevings­wet ook andere input nodig. De Omgevingswet vraagt immers om een integrale aanpak. Of, zoals Lisanne het verwoordt: “Het is geen feestje van de afdeling ruimtelijke ordening, maar iets van iedereen.” Daarom is er de afgelopen periode intern veel bewustwording over de Omgevings­wet gecreëerd. Als kleine gemeente hebben medewerkers een breed takenpakket. Dan kan het gevoel ontstaan dat die Omgevingswet er ook nog eens bij komt. Maar tegelijkertijd ziet Wouter daarin een voordeel. “Die brede blik die nodig is voor de Omgevingswet, die hebben collega’s hier sowieso al.”

Nieuwe taken

De samenwerking met ketenpartners is eveneens belangrijk in de voorbereidingen op de Omgevingswet. Bijvoorbeeld met de veiligheids- en gezondheidsregio en het waterschap, en ook met Omgevingsdienst de Vallei. “Niet alleen omdat de taken voor vergunningverlening daar belegd zijn, maar ook omdat de omgevingsdienst veel inhoudelijke kennis en expertise in huis heeft,” zegt Lisanne. “We betrekken OddV in ons omgevingsvisie­traject. Daarnaast zoeken we de samenwerking op bij thema’s als de omgevingsvergunning en het DSO.” Wouter en Lisanne verwachten dat de samenwerking in de toekomst alleen maar belangrijker wordt. “Vanwege de nieuwe taken voor de gemeente op bijvoorbeeld bodem­gebied, en ook vanwege de transitie naar één omgevings­plan,” licht Lisanne toe. “Het gaat uiteindelijk om het behalen van het juiste resultaat voor en de dienstverlening naar onze inwoners. Daarvoor doen we het,” stelt Wouter.

Extra voorbereidingstijd

1 januari 2022: dat is de nieuwe ingangsdatum van de Omgevingswet. “We kunnen dat jaar goed gebruiken, bijvoorbeeld om te oefenen,” zegt Wouter. Lisanne vult aan: “Dat jaar langer voorbereidingstijd geeft ons een mooie kans om extra aandacht aan de acties geven, in plaats van dat we alleen het minimale kunnen doen.”

Wouter Algra
“Die brede blik die nodig is voor de Omgevings­wet, die hebben collega’s hier sowieso al”

Gouden enveloppe

‘Heb jij ook een gouden enveloppe gehad?’ Deze vraag was afgelopen voorjaar regelmatig te horen in Scherpenzeel. Duizend willekeurig geselecteerde inwoners kregen een brief namens de burgemeester. In een gouden enveloppe. Ze werden uitgenodigd om deel te nemen aan een inwonertop. Door drie bijeenkomsten te organiseren, zou input worden opgehaald voor de omgevingsvisie. Het doel van de gouden enveloppe? “Zo veel mogelijk inwoners enthousiast maken,” vertelt Lisanne. Van jong tot oud. En dat lukte: “We hoorden van collega’s dat er in de gemeente echt over de enveloppe werd gepraat.” Een ander teken van succes: tijdens de eerste bijeenkomst waren er ook jongeren aanwezig. “Weliswaar niet veel,” geeft Lisanne aan, “maar ze waren er wel!” De twee andere bijeenkomsten konden door de corona-uitbraak niet plaatsvinden. In plaats daarvan wordt een digitaal platform ingezet. In eerste instantie is het platform alleen toegankelijk voor de duizend geselecteerde inwoners. Op basis van deze ervaringen wordt het platform mogelijk langer geopend; dan kunnen ook de andere inwoners van Scherpenzeel deelnemen.