Gemeente Nijkerk maakt zich op voor 1 januari 2021

Hoe staan de voorbereidingen op de Omgevingswet ervoor bij onze partners? Waar zijn ze druk mee, wat gaat goed en wat wordt nog een uitdaging dit jaar? In deze editie van Ruimte nemen we een kijkje bij de gemeente Nijkerk. Erik Praas, projectleider en procesbegeleider, en Wim Bomhof, senior planoloog, vertellen over de stand van zaken.

Wim Bomhof
“We hebben dertien opgaven geformuleerd. Over de meeste moet de raad dit jaar een besluit nemen”

“De Omgevingswet gaat voor tachtig procent over houding en voor twintig procent over inhoud.” Het is een veelgehoorde uitspraak die Erik Praas aanhaalt tijdens het interview. Zelf houdt hij zich vooral bezig met die tachtig procent: met het veranderen van gedrag en houding en het creëren van draagvlak. Daarom stelde Erik voor om zijn collega Wim Bomhof ook voor het interview te vragen. Hij is verantwoordelijk voor de inhoudelijke voorbereidingen. “Het is misschien ‘maar’ twintig procent, maar ik voel me er erg verantwoordelijk voor,” zegt Wim. “De inhoud is tegelijkertijd ook heel praktisch. Want hoe gaan we het doen vanaf 1 januari 2021? Je kunt dan niet gaan werken op de oude manier.” Op Nijkerkse leest geschoeid Er moet voor de eerste januari van volgend jaar dan ook heel wat gebeuren. “Als gemeente zijn we geen koploper,” zegt Erik Praas. “Voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet zijn we nu bijvoorbeeld volop bezig om een inhaalslag te maken. Dat is een uitdaging; we doen er alles aan. Tegelijkertijd zitten we als gemeente ook niet achteraan in de voorbereidingen. Nu het dichterbij komt, worden we met zijn allen nog wat scherper. Inhoudelijk én in gedrag.”

Om collega’s bewust te maken van het belang van gedrag en houding is onlangs voor de eerste keer het Omgevingsspel gespeeld. Bij deze serious game werd gebruikgemaakt van de expertise van de gemeenten Barneveld en Wageningen. “Wel hebben we het spel duidelijk op Nijkerkse leest geschoeid,” benadrukt Erik. Die eerste keer beviel goed: “Het is intensief, leuk en leerzaam tegelijk. Nu gaan we het uitrollen. Misschien gaat wel de helft van alle ambtenaren en raadsleden het Omgevingsspel spelen. En Omgevingsdienst de Vallei gaat ook meedoen!” Veel uitzoekwerk Met enthousiasme vertelt Wim Bomhof over de inhoudelijke kant van de voorbereidingen op de Omgevingswet. “We hebben dertien opgaven geformuleerd. Over de meeste moet de raad dit jaar een besluit nemen.” Het gaat om onderwerpen als het voorbereiden en tijdig in procedure brengen van een aanvraag voor een buitenplanse omgevingsvergunning voor een Omgevingsplanactiviteit. Bij voorkeur zodanig dat deze vergunning later goed in het Omgevingsplan kan worden ingepast. Andere voorbeelden zijn het aanpassen van het grondexploitatiebeleid en het vormgeven van een participatieplan dat uitmondt in een verordening en ook wordt gebruikt in de Omgevingsvisie. De legesverordening 2021, inclusief de financiële afspraken die horen bij het gewijzigde takenpakket van Omgevingsdienst de Vallei, behoort eveneens tot de opgaven. “Alles moet worden aangepast,” zegt Wim. “Dat vergt veel uitzoekwerk: welke kosten maak je als gemeente, hoeveel tijd is ergens voor nodig? Daar is momenteel een werkgroep mee bezig.” In gesprek Wim vertelt dat er diverse thema’s zijn waarover ze met de raad in gesprek moeten. Bijvoorbeeld over het reglement van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. “Vanaf 1 januari is de commissie alleen nog verantwoordelijk voor monumenten, tenzij de raad anders besluit. Misschien moet deze adviescommissie wel worden uitgebreid met een adviseur natuur en een adviseur landbouw.”

Een ander gespreksthema voor de raad is de uitbreiding van de bevoegdheden van het college. Vanaf volgend jaar heeft het college meer mogelijkheden zelf vorm en inhoud te geven aan het beleid voor de fysieke leefomgeving. De gemeenteraad krijgt meer de rol van kaders stellen, controleren en adviseren. “De raad kan zichzelf als adviseur benoemen door categorieën van gevallen aan te wijzen, het bindend advies,” geeft Wim als voorbeeld. In deze gevallen is het college verplicht een aanvraag voor een buitenplanse omgevingsvergunning voor advies aan de raad voor te leggen. “Wat worden de voorwaarden en regels? We moeten daarover de discussie voeren, en dat moet leiden tot een concreet voorstel aan de raad,” licht Wim toe. Naast in gesprek gaan met de raad moeten ook burgers en bedrijven betrokken worden én blijven. Bijvoorbeeld bij het opstellen van de Omgevingsvisie. “Daar zijn we goed mee bezig,” vindt Erik Praas. “Het proces is best ingewikkeld, maar we doen het op de goede manier.” De planning is om de nieuwe Omgevingsvisie eind dit jaar vast te stellen. Blij met initiatieven Tot slot terug naar die tachtig procent houding en twintig procent inhoud. Om aan de honderd procent te komen, is samenwerking belangrijk. Ook met Omgevingsdienst de Vallei. Formeel gezien is de gemeente Nijkerk opdrachtgever en OddV uitvoerder. Maar volgens Erik is het meer dan dat: “OddV is bijna een verlengstuk van de gemeente in plaats van iets wat ver van ons afstaat, zoals elders in het land weleens het geval is.” De gemeente Nijkerk maakt graag gebruik van de expertise van anderen, vertelt Erik. “Wij zijn daarom blij met initiatieven van OddV bij zaken die ons en de andere gemeenten helpen.” Hij benadrukt het belang van samenwerking. “Natuurlijk zijn we ook kritisch en kunnen sommige dingen beter. Maar we hebben OddV nodig om de Omgevingswet samen te implementeren.” Voor de volle honderd procent.

Erik Praas
“Nu de invoering van de Omgevingswet dichterbij komt, worden we met zijn allen nog wat scherper”

“Het Omgevingsspel is leuk, leerzaam en intensief tegelijk”